เมืองเก่าเวสาลี อ.ไพศาลี จ.นครสวรรค์
เมืองเก่าเวสาลี อำเภอไพศาลี จังหวัดนครสวรรค์ โบราณสถานสมัยทวารวดี
ททท. สำนักงานนครสวรรค์ เปิดฤดูกาลท่องเที่ยวนครสวรรค์ และ “เทศกาลชมทุ่งปอเทือง และดอกทานตะวัน อำเภอตากฟ้า” ธันวาคม 2561 – กุมภาพันธ์ 2562 และพาท่องเที่ยวเมืองโบราณ ซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวใหม่
เมืองเก่าเวสาลี ถ้าประตูกาลเวลามีจริง เราคงย้อยแย้งอะไรอีกหลากหลายอย่าง แต่เมื่อกาลเวลาเดินผ่านมา ไม่หวนคืน สิ่งที่เคยเจริญรุ่งเรือง ก็เสื่อมถอยไปตามกาล หลักอนิจัง
ความเก่าแก่ของเมืองเก่าเวสาลีที่ปรากฏหลักฐานจากการสำรวจของกรมศิลปากรเมื่อปี พ.ศ. 2511 สันนิษฐานว่าเมืองนี้น่าจะสร้างขึ้นมาตั้งแต่สมัยทวารวดี โดยมีลักษณะเป็นเมืองสี่เหลี่ยมผืนผ้า มุมมน มีกำแพงดินสองชั้น มีคูเมืองคั่นกลาง ยาวประมาณ 700 เมตร กว้าง 500 เมตร และเป็นเมืองที่มีพัฒนาการผ่านหลายยุคหลายสมัยโดยสามารถอ้างอิงได้จากหลักฐานที่ขุดค้นพบ
กล่าวกันว่ากลุ่มเมืองเวสาลีนั้นน่าจะมีการตั้งหลักแหล่ง การตั้งบ้านเรือน มานานแล้ว ตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย และได้พัฒนาสู่การเป็นชุมชนคูน้ำคันดินในสมัยทวารวดี ครั้นในสมัยละโว้ เมืองเวลาสี ก็เคยเป็นเมืองหน้าด่านเล็ก ๆ ในสมัยนั้น
โดยปรากฏหลักฐานซากวัตถุโบราณต่างๆ เช่น พระปรางค์ หอสมุด และพระพุทธรูปขอมโบราณ ราว พ.ศ.1100-1400 อันเป็นช่วงเวลาที่ขอมเรืองอำนาจ ในแคว้นสุวรรณภูมิ แผ่ขยายอิทธิพลไปในแคว้นโคตรบูร แคว้นโยนก และแคว้นทวารวดี โดยมีกรุงละโว้เป็นราชธานี
ซึ่งเมืองเวสาลีนี้ได้ถูกสร้างขึ้นในสมัยนั้น และมีอายุรุ่นราวคราวเดียวกับกรุงสุโขทัย นครโยนก เมืองโอฆะบุรี และเมืองศรีเทพ โดยที่เมืองเหล่านี้เป็นเมืองหน้าด่านของกรุงละโว้ทั้งสิ้น
ต่อมาเมืองเวสาลีตกอยู่ภายใต้ การปกครองของกรุงสุโขทัย และถูกปล่อยร้างมานานถึง 400 ปี จนถึง พ.ศ.2199 สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช แห่งกรุงศรีอยุธยา ได้ทรงบูรณะปฏิสังขรณ์เมืองละโว้ขึ้นเป็นราชธานีอีกแห่งหนึ่ง โดยให้ชื่อเมืองลพบุรี
เนื่องจากพระองค์ทรงดำริเห็นว่า หัวเมืองฝ่ายเหนือยังไม่สงบลงได้ง่าย เพราะมีต่างชาติคอยหนุนหลัง ดังนั้นบริเวณนี้เป็นที่ราบลุ่มทำนาข้าวได้ดี เหมาะแก่การตั้งกองรักษาด่านไว้เพื่อป้องกันข้าศึกทางฝ่ายล้านนา
จึงได้บูรณะเมืองเวสาลีขึ้นใหม่ ซึ่งในปีพ.ศ.2539 ได้มีการขุดค้นพบโบราณสถานทางด้านตะวันออกของเมือง ซึ่งเป็นศิลปะสมัยอยุธยาตอนปลาย มีทั้งอุโบสถ มณฑป วิหาร และเจดีย์
เกี่ยวกับการแผ่ขยายเข้ามาของพระพุทธศาสนาในดินแดนแถบนี้ มีตำนานเล่าขานกันว่า ราวๆ พ.ศ.600 มีพราหมณ์มหาศาลคนหนึ่งจากเมืองไพศาลี รัฐมคต (ประเทศอินเดียในปัจจุบัน)
ซึ่งเป็นพุทธบริษัท ได้อภิเษกสมรสกับเจ้าหญิงของขอม และนำพระพุทธศาสนาเข้ามาเผยแผ่ จนเป็นที่แพร่หลายเลื่อยมาจนถึงปัจจุบัน
ในตำนานย่านนี้เมื่อครั้งการบุกเบิกทำการเกษตรช่วงแรกๆ ราว พ.ศ.2475 เป็นต้นมานั้น ยังมีปรากฏร่องรอยเรื่องเล่าเกี่ยวกับเถร และชี มีสระตาเถร มีสระยายชี อยู่ทางด้านทิศตะวันออกของเมือง ห่างไป ราว 4 ก.ม. อีกทั้งยังมีร่องรอยของความรุ่งเรืองทางด้านอื่นๆอีกเป็นอันมาก เช่น การคมนาคม การเกษตรกรรม การอุตสาหกรรมยุคเก่าโบราณอีกด้วย…
นักท่องเที่ยวสามารถสอบถามข้อมูลการท่องเที่ยวจังหวัดนครสวรรค์และพิจิตรได้ที่ ททท.สำนักงานนครสวรรค์ โทร.0 5622 1811-2 โทรสาร 0 5622 1810 E-mail : This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.., www.tourismnakhonsawan.org TAT Nakhonsawan.Phichit @tatsawanphichit tatsawanpichit TATsawanpichit